عدالت اجتماعی اسلامی در کلام امام موسی صدر
تاریخ انتشار: ۱۰ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۱۱۴۸۱۴
به گزارش خبرنگار حوزه اندیشه خبرگزاری فارس، سید موسی صدر که بیشتر او را با نام «امام موسی صدر» می‌شناسیم، اسمی درخشان و پر جذبه‌ای در تاریخ معاصر اسلام و تشیع است. فقیه، فعال سیاسی، مبارز جبهه مقاومت، مصلح اجتماعی و... که بیش از هرچیزی او را با اقدامات عملی که در لبنان انجام داده است می‌شناسیم و معرف حضورمان است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
امام موسی صدر، به عنوان کسی که در لبنان، عمده فعالیتش در محرومیت‌زدایی همه جانبه از شیعیان و مردم مستضعف صرف می‌شد، دارای نظرات بدیع و قابل توجهی درباب عدالت اجتماعی از منظر اسلام است که در ادامه، بخش‌هایی از آرای ایشان در این باره را با توجه به کتاب «فقه زندگی» می‌خوانیم.
شما در حال مطالعه بخش‌هایی از این کتاب هستید
جهان هستی برآیندی از عدالت است
۱ـ عدالت در اسلام در همه زمینه‌ها به ویژه در زمینه اجتماعی و اقتصادی نه تنها متکی بر ایدئولوژی اسلامی است بلکه اصولاً خود پایه‌ای از پایه‌های ایدئولوژی اسلامی است و تأثیر شگرفی بر موازین و ارکان دیگر دارد. عدالت در همه زمینه‌های زندگی فردی و اجتماعی انسان جاری است و در قرآن کریم چنان می‌نماید که جهان هستی برآیندی از عدالت است.
جهان از دیدگاه اسلام بر اساس حق و عدالت استوار است و انسانی که رسالت خود را ترک می‌کند و خواهان کامیابی است باید در تعادل و همسو با جهان باشد و گرنه موجود بیگانه و رانده شده و شکست خورده‌ای خواهد بود که به زودی در هاله‌ای از فراموشی گم خواهد شد. این اصل به یکسان بر فرد و جامعه صدق می‌کند شاید از بارزترین آیاتی که بر این پیوند تأکید می‌کند آیات ۷ الی ۹ سوره رحمان باشد: «وَالسَّمَاءَ رَفَعَهَا وَوَضَعَ الْمِیزَانَ. أَلَّا تَطْغَوْا فِی الْمِیزَانِ. وَأَقِیمُوا الْوَزْنَ بِالْقِسْطِ وَلَا تُخْسِرُوا الْمِیزَانَ»
اسلام ایمان بدون عدالت را به رسمیت نمی‌شناسد
۲ـ اسلام ایمان بدون عدالت را به رسمیت نمی‌شناسد. معیاری که قرآن برای مساوات و برابری انسان با کارکردش در نظر می‌گیرد چنین است: «وَأَنْ لَیْسَ لِلْإِنْسَانِ إِلَّا مَا سَعَىٰ. وَأَنَّ سَعْیَهُ سَوْفَ یُرَىٰ». این معیار در موضوع عدالت نیز ثابت است زیرا وجود عدالت در اسلام مساوی است با وجود ایمان و ایمان بدون کوشش انسان در راه تحقق عدالت اصالتی ندارد: «وَلَا یَحُضُّ عَلَى طَعَامِ الْمِسْکِینِ» حدیث شریف نبوی به گونه دیگری از این اصل سخن می‌گوید: «کسی که شب با شکم سیر بخوابد و همسایه‌اش گرسنه باشد به پروردگار و روز بازپسین ایمان نیاورده است» صدها دستور اسلامی که عدالت اجتماعی و اقتصادی را در عمق عبادت وارد می‌سازد و آن را از جمله شرایط صحیح بودن آنها می‌شمارد به روشنی نشان می‌دهد که عدالت اجتماعی و عدالت اقتصادی نه تنها دو حکم فرعی و دو واجب عادی و معمولی نیستند بلکه بر پایه عقیده و ایمان استوارند و از آن ها جدا شدنی نیستند. اسلام ایمانی را که نتیجه آن عدالت در زندگی فرد و جامعه نباشد بر نمی‌تابد از اینرو عدالت اقتصادی و اجتماعی در اسلام ریشه دارد و دائمی و فراگیر است زیرا با طبیعت و هستی مومن درآمیخته و از درون فرد و جامعه مسلمان سرچشمه گرفته است.
ویژگی‌های تحول و تکامل عدالت
۳ـ اسلام در پی‌ریزی اصل عدالت برای آن خطوط روشنی ترسیم می‌کند که مانع ابهام و آشفتگی می‌گردد و شرایطی فراهم می‌کند که تحول و تکامل عدالت را تا مرز بی نهایت مقدور می‌سازد و این ویژگی اهمیت خاصی دارد:
الف) مسئولیت‌های فردی. ارتباط متقابل میان مسئولیت فردی و اجتماعی برای تحقق بخشیدن به عدالت یکی از ابعاد ترسیم شده عدالت است که بر اساس اصلِ «کلکم راع و کلکم مسؤول عن رعیته» و بر اساس وظیفه امر به معروف و نهی از منکر هر فرد در جامعه مسئول سلامت جامعه است از این رو آنچه از اموال و امکانات و تجارب و حتی تندرستی و نیروی جسمی و هرچه دارد صرفاً نتیجه کوشش شخصی او نیست بلکه در پدید آوردن آنها دیگران از معاصران و گذشتگان نیز سهیم اند. فرد مانند درخت میوه است درخت با شاخه‌ها و برگ‌ها و ریشه‌هایش در به وجود آوردن میوه سهیم بوده و در این راه از آب و هوا و خورشید و زمین و دیگر عوامل طبیعی و کوشش‌های مختلف بشری بهره گرفته است.
ب) مسئولیت‌های جامعه. از طرف دیگر جامعه نیز نسبت به افراد مسئولیتی کاملاً برابر دارد احادیث و فتاوا نشان می‌دهد که همه ساکنان یک دهکده نسبت به فردی که از گرسنگی می‌میرد مسئولیت دارند در حقیقت این مسئولیت هر نوع مرگ و هرگونه زیان و آسیبی را نیز در بر می‌گیرد در روایت آمده است «اهل قریه از ذمه خداوند و پیامبرش دور و بیگانه‌اند» زیرا آنان در امانت پروردگار خیانت کرده وعهد و پیمان خداوند را شکستند چون مسئولیت‌هایشان را در برابر فرد مزبور انجام نداده‌اند آنچه از مسئولیت‌های جامعه شهری و مناطق و سرزمین‌هایی که مردم در آنها تشکلی یکپارچه دارند صدق می‌کند.
ج) مسئولیت‌های متقابل. افراد و جامعه نیز نسبت به یکدیگر مسئولیت‌های متقابلی دارند از دیدگاه قرآن و روایات افراد جامعه همه پیکره واحدی را تشکیل می‌دهند: «چو عضوی به درد آورد روزگار دگر عضوها را نماند قرار»
پایان پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: عدالت اجتماعی امام موسی صدر عدالت اجتماعی موسی صدر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۱۱۴۸۱۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
رئیس دیوان عالی کشور: حجاب در ایران قانون است و همه باید از آن پیروی کنند
به گزارش خبرآنلاین، رئیس دیوان عالی کشور با اشاره به لزوم صدور احکام متناسب با جرم در مورد پرونده‌های مرتبط با صیانت جامعه و حجاب، گفت: قضات در این زمینه اصل بازدارندگی از جرم را در نظر داشته باشند و احکامی صادر کنند که موجب تنبه شود.
ایرنا در خبری نوشت: حجت الاسلام والمسلمین محمدجعفر منتظری در جلسه هیأت عمومی این دیوان اظهار داشت: اکنون بحث حجاب و صیانت از آن یکی از موضوعاتی است که در جامعه مطرح است و برخی که داعیه آشنایی با مفاهیم دینی و احکام الهی را دارند، سخنانی در این رابطه بر زبان جاری می‌کنند که موجب شگفت و تأسف است.
وی با تاکید بر اینکه علامت سوال گذاشتن روی مساله ضرورت حجاب برای بانوان غیرقابل توجیه است، افزود: برخی عنوان می‌کنند که آیا در اسلام بحث حجاب ضروری و واجب است! در حالی که امر حجاب یکی از ضروریات دین و در آیات شریفه قرآن برای همه زنان مسلمان یک تکلیف شرعی است.
منتظری ادامه داد: در روایات و احادیث پیامبر اکرم (ص) و ائمه معصومین (ع) در باب موضوع حجاب مطالب بی شماری بیان شده و این مساله به قدری مورد تاکید است که در شب معراج پیامبر اسلام (ص) نیز بر مساله حجاب اشاره شده است.
وی یادآور شد: در ادیان آسمانی نیز حجاب بر زنان امری لازم و ضروری بوده است، اصولا ویژگی و ساختار وجودی که خداوند در بانوان قرار داده است؛ اقتضا می‌کند که زن مصون از تعرض باشد و این امر از طریق حجاب محقق می شود.
رئیس دیوان عالی کشور تاکید کرد: حجاب یک تکلیف شرعی و قانونی است و در جامعه اسلامی و به‌خصوص در نظام جمهوری اسلامی ایران، انتظار این است که حتی کسانی که مسلمان نیستند و یا پایبندی جدی به احکام اسلام ندارند، تابع قانون باشند زیرا قانون در کشور برای همه لازم الاتباع است.
منتظری خاطرنشان کرد: مساله حجاب در نظام جمهوری اسلامی ایران، تنها یک امر عقیدتی و دینی نیست و یک امر قانونی است، تمام شهروندان چه معتقد به مبانی دینی باشند و چه نباشند باید به قانون عمل کنند.
وی با بیان اینکه امروز کیان خانواده در دنیای غرب درحال اضمحلال است، گفت: تجربه نشان داده که بی‌بند و باری و روابط بدون قید و شرط، چه بر سر جوامع بشری آورده است، دست اجانب به دنبال برداشتن امر مهم حجاب، عفاف، حیا و شرم در جامعه اسلامی است و همانطور که رهبر معظم انقلاب فرمودند دشمن روی این مساله مدیریت و برنامه‌ریزی کرده است.
رئیس دیوان عالی کشور اضافه کرد: مسئولان در امر حجاب وظیفه حاکمیتی، اخلاقی و اجتماعی دارند، این مردم با تقدیم ۳۰۰ هزار شهید انتظار حاکمیت احکام اسلام و اجرای دستورات اسلام را در جامعه دارند؛ بنابراین همه دلسوران نظام و دلبستگان اسلام باید بر مساله حجاب توجه لازم را داشته باشند.
وی با تاکید بر اجرای قانون توسط همه دستگاه‌های حاکمیتی و با توجه به وظایف و مسئولیت‌های نیروی انتظامی در تامین امنیت جامعه در کشور، بر پشتیبانی و حمایت قاطع از آنان خصوصا در مساله حجاب گفت: تامین امنیت اخلاقی جامعه ضروری است که در این زمینه ضمن اینکه باید جلوی برخی تخلفات و تندروی ها گرفته شود، باید با برنامه ریزی و تدبیر عمل شود و قطعاً همراهی و همکاری مردم نیز در اجرای قانون تاثیرگذار خواهد بود.
۴۷۲۳۶
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1898987
همسر شهید آیت الله سیدمصطفی خمینی دار فانی را وداع گفت